ΣΟΥΛΙΩΤΗ: Το ξαφνικό τέλος ενός μεγάλου ταλέντου
Η Έλενα Σουλιώτη (1943-2004) υπήρξε Ελληνίδα ερμηνεύτρια του λυρικού θεάτρου, γνωστή διεθνώς με το εκλατινισμένο Elena Suliotis και αργότερα Souliotis. Σαν σήμερα έφυγε από την ζωή η Ελληνίδα σοπράνο.
Υψίφωνος με σπουδαίο φωνητικό και σκηνικό ταλέντο, χαρακτηρίστηκε σε νεαρή ηλικία ως "η νέα Κάλλας", με αποτέλεσμα να εκτεθεί σε εξοντωτικούς ρυθμούς εμφανίσεων που κατέστρεψαν τη φωνή της. Παρόλα αυτά κάποιες ερμηνείες της, ιδίως σε έργα του Τζουζέπε Βέρντι, έχουν καταγραφεί ανάμεσα στις κορυφαίες της όπερας.
Η Σουλιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα στις 28 Μαΐου 1943, αλλά μεγάλωσε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, όπου μετανάστευσε η οικογένειά της το 1948. Αρχικά ήθελε να γίνει χημικός μηχανικός όπως ο πατέρας της, την κέρδισε όμως η μουσική.
Στα 19 της και αφού είχε ήδη ολοκληρώσει τις βασικές μουσικές σπουδές, εγκαταστάθηκε στο Μιλάνο για να παρακολουθήσει μαθήματα από τη φημισμένη Καταλανή σοπράνο Μερσέντες Λιόπαρτ. Δύο χρόνια αργότερα έκανε το πρωταγωνιστικό ντεμπούτο της ως Σαντούτσα στην Καβαλερία Ρουστικάνα (Νάπολη 1964), αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές. Ακολούθησε μια πολύ δημιουργική περίοδος, κατά την οποία ερμήνευσε κάποιες απ' τις πιο σημαντικές ηρωίδες του οπερατικού ρεπερτορίου, ενώ παράλληλα ηχογράφησε δίσκους που σήμερα θεωρούνται κλασικοί στο κοινό της όπερας.
Όπως όμως αποδείχθηκε στη συνέχεια, η ανάληψη δύσκολων και πολλών ρόλων σε τόσο νεαρή ηλικία, αποδείχθηκε τροχοπέδη για τη μετέπειτα καριέρα της, αφού δε δόθηκε χρόνος στη φωνή της αφενός να ξεκουράζεται, αφετέρου να ωριμάσει φυσιολογικά. Για παράδειγμα, εμφανίστηκε επανειλημμένα ως Αμπιγκαΐλε στο Ναμπούκο - ο συγκεκριμένος ρόλος θεωρείται "δολοφόνος" για τις υψιφώνους, σε βαθμό που η Μαρία Κάλλας τον είχε δοκιμάσει μία φορά το 1949 κι έκτοτε τον απέφευγε όπως ο διάβολος το λιβάνι.
Άλλο ένα παράδειγμα μας δίνει η απλή ανάγνωση του προγράμματός εμφανίσεών της το 1966: Ξεκίνησε με Αΐντα στη Μάντουα και Δύναμη του Πεπρωμένου στη Νάπολη, συνέχισε με Τροβατόρε στη Γένοβα, Λουΐζα Μίλερ στη Φλωρεντία, Ναμπούκο στη Λισαβόνα, Χορό Μεταμφιεσμένων σε Μαδρίτη και Μπουένος Άιρες, ξανά Αΐντα στο Μέξικο Σίτι, Τζοκόντα στο Σικάγο και Άννα Μπολένα στη Νέα Υόρκη, για να κλείσει τη χρονιά με Ναμπούκο στη Σκάλα του Μιλάνου. Οκτώ διαφορετικοί πρωταγωνιστικοί ρόλοι σε μόλις έντεκα μήνες, ένα πρόγραμμα εξοντωτικό για κάθε λυρική τραγουδίστρια, πολλών δε μάλλον στην ηλικία των 23 ετών!
Συνεπεία των παραπάνω, η φωνή της Σουλιώτη έχανε βαθμιαία την ακρίβεια και τη σταθερότητά της. Το 1972, μετά από οκτώ θριαμβευτικά χρόνια, αποδοκιμάστηκε ενώ ερμήνευε την Αμπιγκαΐλε στο Κόβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου. Το 1974 αποσύρθηκε, όντας μόλις τριάντα ενός - μια ηλικία που οι περισσότερες υψίφωνοι ουσιαστικά ξεκινούν να γίνονται γνωστές. Επανεμφανίστηκε σε λιγότερο απαιτητικούς ρόλους στα τέλη της δεκαετίας του '70 και συνέχισε με αραιές παρουσίες έως το 2000, αλλά πλέον προτιμούσε να περνά το χρόνο της στη βίλα που είχε αγοράσει στη Φλωρεντία.
Πώς η Σουλιώτη κάποια στιγμή έχασε τη φωνή της, αποσύρθηκε επί χρόνια, κι επέστρεψε για ελάχιστα μόνο πράγματα στο μέλλον, με φωνή άλλη, σαν ανάμνηση θολή τού καταπληκτικού της παρελθόντος;
"Ρωτούσα τον Νίκο Ζαχαρίου, τον μέγιστο Έλληνα βαθύφωνο, που βρέθηκε κι αυτός στη χώρα του πίσω ηλικιωμένος, να περάσει εδώ το τελευταίο στάδιο της επίσης γεμάτης θαύματα ζωής του: "Πού είναι τώρα η Σουλιώτη, κύριε Ζαχαρίου; Πού ζει, πώς ζει, πού βρίσκεται;" "Στη Φλωρεντία είναι, κύριε Κακίση", μου απαντούσε. "Έχουμε κι επαφή, θέλετε να της τηλεφωνήσετε εκ μέρους μου, μήπως θελήσει να σας μιλήσει;" Κι εγώ τότε σκεφτόμουνα: Ας πούμε, αν μου ’λεγε ναι, που δεν το πίστευα. Θα χρειαζόμουνα διπλάσιο ίσως της συνέντευξής της χώρο, για να εξηγήσω στους πάντα αδιάφορους κι επίμονα απληροφόρητους συμπατριώτες της περί τίνος επρόκειτο. Και μιλάμε για μια συνομιλία που την περίμενε με αγωνία επί δεκαετίες ο παγκόσμιος μουσικός χώρος. Για το αν, το πώς και το γιατί, που λέγαμε".
"Η Σουλιώτη, λοιπόν. Έχουν γραφτεί πολλά, πολλές εικασίες γίνανε, πολλές απαντήσεις προσπάθησαν κατά καιρούς να δοθούν. Πιθανότατα δεν υπάρχει μια. Το ότι για τη Σουλιώτη η αρχή ήταν θριαμβική, το ότι με την πρώτη δυσκολία παρόμοιος καννιβαλισμός όπως και με την Κάλλας όλων εναντίον της προέκυψε –σε σημείο να σπεύσει η Κάλλας κάποτε στα παρασκήνια για να πειστεί η Σουλιώτη να ξαναβγεί στη σκηνή–, το ότι η Decca πρώτα την ήθελε για το διαμάντι στο στέμμα τής δισκογραφίας της και μετά το πράγμα γύρισε τελείως ανάποδα, το ότι καθόλου, είπαμε, η ίδια δεν πρόσεξε στη διαχείριση της φωνής της, το ότι, το ότι, το ότι".
"Εγώ πάλι, θυμάμαι και μια μικρή φράση ενός υπέροχα ταπεινού ανθρώπου στο συγκινητικό του πόνημα "Έλληνες Αρχιτραγουδιστές του Μελοδράματος", του Γιώργου Κουσουρή, όταν η Σουλιώτη ήταν ακόμα στις δόξες της. Συγκρίνοντάς την, όπως όλοι τότε άλλωστε με τη Μαρία, ο Κουσουρής, αποθεώνοντάς την ταυτόχρονα, σημείωνε: "Οι δύο καλλιτέχνιδες είναι φτιαγμένες από πολύτιμο, αλλά διαφορετικό υλικό. Βέβαια, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ποιοτικά και ποσοτικά το καλλιτεχνικό βάρος της ζυγαριάς γέρνει προς το μέρος της Κάλλας. Γιατί η Κάλλας τελείωσε κι ένα σχολείο, του οποίου η Σουλιώτη δεν αντίκρυσε ούτε την πόρτα. Ένα σχολείο που ακονίζει το μυαλό και ατσαλώνει τη θέληση: το σχολείο της Φτώχειας"
Πέθανε στη Φλωρεντία στις 4 Δεκεμβρίου 2004 από καρδιακή προσβολή. Είχε παντρευτεί μία φορά, τον πιανίστα Μαρτσέλο Γκουερίνι, με τον οποίο είχαν χωρίσει. Είχαν αποκτήσει μια κόρη, την Μπάρμπαρα (γεν. 1981).
ΠΗΓΗ:Andro.gr/ el.wikipedia
Σχόλια