Σαν Σημερα: Προσωπα

Ο φιλέλληνας γιατρός της Ελληνικής Επανάστασης

Αμερικανός γιατρός, υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας, μέγας φιλάνθρωπος, αλλά και άδολος φιλέλληνας. Σαν σήμερα πέθανε ο Σάμιουελ Χάου.



Ο Σάμιουελ Χάου (Samuel Howe) γεννήθηκε στη Βοστόνη στις 10 Νοεμβρίου 1801 και καταγόταν από πλούσια οικογένεια.

 

Στην Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μπράουν (Brown) της Πολιτείας Ρόντ Άϊλαντ της Αμερικής είναι κρεμασμένη στον τοίχο η εικόνα ενός νέου φουστανελλοφόρου. Το πρόσωπό του έχει δυνατή έκφρασι και φλογερή ματιά. Αν είχε μουστάκι και γένεια, θα ενόμιζες ότι είναι Έλληνας ήρωας του 1821 . Είναι ο Χάου. Το όνομα του Σαμουήλ Γκρίντλεϋ Χάου είναι αναπόσπαστα δεμένο με την νεώτερη ιστορία της Χώρας μας. Μεταξύ του 1825 και 1867 ο Χάου ήλθε τέσσαρες φορές στην Ελλάδα και εργάσθηκε με ενθουσιασμό και αυταπάρνησι για την απελευθέρωσι και το μεγάλωμά της.


Μέσα στο διάστημα αυτό έλαβε μέρος σ' εκστρατείες, πολέμησε, περιποιήθηκε τραυματίες και ασθενείς, έκαμε μεγάλο φιλανθρωπικό έργο για πτωχούς και ευεργέτησε με πολλούς τρόπους την Ελλάδα.


Ο Χάου εσπούδαζε την ιατρική στην Αμερική, όταν οι Έλληνες εξεσηκώθηκαν και άρχισαν αγώνα για να ελευθερωθούν από την μακρόχρονη δουλεία. Το σύνθημα "Ελευθερία ή θάνατος", που εκήρυξαν οι επαναστάτες, συνεκίνησε βαθιά την ευαίσθητη ψυχή του Χάου και άλλων Αμερικανών.


Μές στο φθινόπωρο του 1824, γιατρός πια, ξεκινάει για την επαναστατημένη Ελλάδα, αφίνοντας πίσω του γονείς και φίλους. Ηταν Δεκέμβρης, όταν έφθασε στην Μάλτα. Απ' εκεί στέλνει ένα γράμμα σε κάποιο φίλο του και μαζί με άλλα του γράφει: "Οι πιθανότητες για να γυρίσω δεν είναι πολλές, αλλά λίγο με μέλει γι' αυτό".


Στις αρχές του 1825 βγαίνει στην Μονεμβασία και απ εκεί πηγαίνει στο Ναύπλιο. Χωρίς χρονοτριβή, η Ελληνική Κυβέρνησι τον διορίζει ιατροχειρούργο για το στρατόπεδο της Παλαιάς Πάτρας. Ετσι αρχίζει να μετέχη στον Ελληνικό αγώνα και να προσφέρη τις υπηρεσίες του ως γιατρός και στρατιώτης.


Η τύχη του πια είναι κοινή με την τύχη του Έλληνα στρατιώτη. Μαζί του είναι στις πορείες, στα στρατόπεδα, στις κακουχίες, στις μάχες, στις αγωνίες, στην πείνα, στις στερήσεις. Οι μάχες, οι κινήσεις των Ελλήνων κατά του εχθρού, η διαγωγή και συμπεριφορά των αρχηγών, η κατάντια και η εξαθλίωσι των κατοίκων, οι καταστροφές τον συγκινούν βαθιά. Δοκιμάζει ενθουσιασμούς για τις νίκες των Ελλήνων και θλίψη για τις ήττες.

 


Στο ημερολόγιό του, γραμμένο από τον ίδιο, περιγράφει με μεγάλη δύναμη τις χαρές και τις συγκινήσεις του για την συμμετοχή του στην Ελληνική Επανάσταση και ομιλεί με συμπάθεια και αγάπη για τον Ελληνικό Λαό, που για χάρη του τόσα υπέφερε.


"Γρήγορα συνηθίζει κανείς, γράφει στο ημερολόγιό του, στην ζωή του Ελληνα στρατιώτη. Είναι τώρα δυο μήνες, που δεν έβγαλα τα ρούχά μου την νύκτα. Για στρώμα έχω το πάτωμα και για σκέπασμα μια κουβέρτα. Και όμως κοιμάμαι βαθιά, σαν στο πουπουλένιο στρώμα με τα λινά σινδόνια.


Σε λίγο καιρό μπόρεσα να παραβγώ με τους βουνήσιους στρατιώτες στην ικανότητα να υποφέρω κούρασι, πείνα και αγρυπνία. Μπορούσα να κουβαλώ το τουφέκι μου και την βαρειά ζώνη με το γιαταγάνι και τα πιστόλια όλη την ημέρα, σκαρφαλώνοντας στις κλεισούρες. Μπορούσα να τρώγω ξυνήθρες και σαλιγκάρια η να μη φάγω τίποτε και την νύκτα να ξαπλώνω κατά γης, τυλιγμένος μονάχα με τη μαλλιαρή καπότα, και να κοιμάμαι σαν ψόφιος.


Μου ήρεσε υπερβολικά η έξαψι του πολέμου. Οι κίνδυνοι του έδιναν ουσία. Ήμουν πολύ ευτυχισμένος, όσο μπορούσαν να με κάμνουν τα νιάτα, η υγεία, ο ευγενής σκοπός του αγώνος και μια πολύ καθαρή συνείδησι. Δεν εσκεπτόμουν άλλη δόξα παρά μονάχα την επιδοκιμασία των γύρό μου. Είχα κοινές τις κακουχίες με τον Ελληνικόν Λαόν και Στρατόν. Έτσι επέτυχα να μ' αγαπούν οι χωρικοί και στρατιώτες. Είχα πολλούς φίλους ανάμεσα στους ταπεινούς της ζωής. Ο Θεός να τους βοηθή!


Μπορώ να ειπώ ειλικρινά ότι ευρήκα τους Έλληνας με μεγάλα αισθήματα. Είναι τίμιοι και δεν ξεχνούν το καλό που τους κάνεις. Αξίζουν να τους έχης εμπιστοσύνη. Δεν εφόρεσα ακόμα την Ελληνική ενδυμασία. Εχω ένα αρκετά σεβάσμιο μουστάκι. Σιγά - σιγά αρχίζω να μιλώ την Ελληνική γλώσσα, μά είναι εξαιρετικά δύσκολη".


Σε επιστολή στον πατέρα του γράφει:


"Οι Ελληνες στρατιώτες είναι κακοντυμένοι. Μά δεν έχουν και τροφές. Μισθό δεν παίρνουν. Είναι αμαθείς. Ένας στους είκοσι ξέρει να διαβάζη η να γράφη. Αλλά είναι πολύ έξυπνοι, ζωηροί, σαν τις γίδες στα βουνά, και ανδρείοι, αν τους αφήσης να πολεμήσουν με τον δικό τους τρόπο, πυροβολώντας πίσω από βράχους και δένδρα. Οι ναύτες μπορούν να συγκριθούν με τους ναύτες όλου του κόσμου. Πάντοτε νικούν τους εχθρούς στις ναυμαχίες. Έχω πλήρη εμπιστοσύνη στην υπεροχή τους".


Ο Χάου δεν έκλεινε τα μάτια του στα σφάλματα, που εγίνονταν. Δυσανασχετούσε για κάθε αταξία, τις διχόνοιες, την αδράνεια, τους εγωϊσμούς. Για όλα όμως εύρισκε ελαφρυντικό τον ξένο σκληρό ζυγό. Κάποτε εγράφηκαν από Αμερικανούς λόγια πικρά για σφάλματα στον αγώνα και για ελαττώματα, που είχαν Έλληνες καπεταναίοι και στρατιώτες. Σ' αυτούς ο Χάου απήντησε:


"Πρέπει όλοι τους να σκεφθούν, πως για τετρακόσια χρόνια η Ελλάς επιεζόταν κάτω από το βάρος τυραννίας πιο συντριπτικής και από την δουλεία των Δυτικών Ινδιών. Και όμως μπορώ να ειπώ, χωρίς φόβο να με διαψεύση κανείς, πως ο Νεοέλλην, παρ' όλη την δουλεία, είναι πιο ενάρετος και από το Σικελό, τον Ιταλό, τον Ισπανό ή τον Ρώσο και πως έχει περισσότερη ευφυία και αντίληψι και την ίδια ικανότητα, που έχει ο καθένας, που κατοικεί στην Ευρώπη".


Ο Χάου εδοκίμασε μεγάλη ευτυχία και χαρά, γιατί η Ελλάς του ανεγνώρισε τις υπηρεσίες του. Το 1835 η Ελληνική Κυβέρνησις του έδωσε τον Σταυρό του Σωτήρος. Στο έγγραφο που έλαβε ο Χάου μαζί με το παράσημο, απήντησε με ταπεινοφροσύνη:


"Οι πτωχές προσωπικές υπηρεσίες, που προσέφερα στην Ελλάδα τη ζοφερήν της ώρα, δεν ήταν τέτοιες, που να αξίζουν ανταμοιβή. Αρκετή αμοιβή μου ήταν η ικανοποίησι, ότι μπόρεσα να δώσω κάτι στην Ιδέα της Ελευθερίας και της Φιλανθρωπίας. Αν δεν είχα την ικανότητα, είχα την διάθεσι να υπηρετήσω στην υπόθεσι της Ελλάδος. Από κοινού με τους συμπατριώτές μου εδοκίμασα μεγάλο ενθουσιασμό για τον ιερό σκοπό της. Και ο ενθουσιασμός εμεγάλωσε με την παραμονή μου στην κλασσική γη και την γνωριμία μου με τους ζωντανούς της πατριώτες".

 

Πέθανε στις 9 Ιανουαρίου 1876.



Πηγή: sansimera.gr / egolpion.com

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.