Τρίτοι σε δράση: Εκείνο το πρωινό του Οκτώβρη του '40 ξυπνήσαμε απ' τις καμπάνες!

Με τη δύναμη του νου έρχεται μπροστά μου η μορφή της γιαγιάς.Ψηλή ,μαυροφορεμένη,με τη μαντήλα ως τα μάτια.(ποτέ δεν την αποχωρίστηκε).Στέκει για λίγο στην εξώθυρα ,με το βλέμμα ψάχνει τριγύρω. Προχωράει κάθεται στο πεζούλι, ακουμπάει τη ματιά της πάνω μου. Πιάνω τα χέρια της, κρυμμένα κάτω απ' τη μπελερίνα, τα χαϊδεύω, προσπαθώ να ισιώσω τις ζάρες.-Πες μου νόνα πες μου!-Τί να σου πω παιδάκι μου, τι να σου μολογήσω.-Οτι θες,οτι θες!

Άνοιξη ήτανε θαρρώ οταν έγινε ο γάμος με τον παππού σου! Μια βδομάδα κράτησε το γλέντι! Στο καινούριο σπίτι που πήγα βρήκα πεθερικά, κουνιάδια. Ο Παναγής μου λεβέντης, νοικοκύρης. Πεντακόσια γίδια είχανε .Πάνω στο βουνό, μαντριά, καλύβια, στρούγγες.
Αξιώθηκα να κάνω πέντε γέννες. Και τα πέντε αρσενικά μου τα δωκε ο θεός. Θέλημά του ήταν να μείνω μόνο με τα παλικάρια μου. Ήταν τιμή να είσαι αγορομάνα. Τα μεγάλωσα με αρχές και
αξίες. Όταν ήταν να πάνε φαντάροι, σαν τη Σπαρτιάτισα μάνα τα έστειλα. Θα μάθετε να πολεμάτε για πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια τους έλεγα.
Ήρθε κι εκείνο το πρωινό του Οκτώβρη του '40,που ξυπνήσαμε απ' τις καμπάνες! Πώς να σου περιγράψω τον ήχο απ' τις καμπάνες? Δεν ήταν λυπητερός να λέει για κάποιο θάνατο. Ήταν δυνατός, γρήγορος, επίμονος και συνάμα χαρούμενος! Μαζευτήκαμε στο προαυλιο της εκκλησίας και μάθαμε τα νέα : Ήμαστε σε πόλεμο με την Ιταλία!΄Ο Δήμος μου κι ο Κωστής, επιστρατεύτηκαν. Άφησαν τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους κι έφυγαν για το μέτωπο. Ο Κωστής νιόπαντρος. Οι άλλοι δυο δεν μπορεσαν να πάνε με τους πρώτους, γιατί θελανε εκπαίδευση .Ο πατέρας σου ήταν δωδεκάχρονο αγόρι τότε.
Με ενθουσιασμό και χαρά μαθαίναμε για τις νίκες των φαντάρων μας. Κορυτσά, Πόγραδετς,Άγιοι Σαράντα.,Αργυρόκαστρο. Μαζί με την κατάληψη της Χειμάρας,ήρθαν τα μαύρα μαντάτα για το χαμό του Κώσταντή.Από τότε έβαλα το μαύρο μαντήλη στο κεφάλι .Για το γιο που δεν πρόλαβε να δει το παιδί του να γεννιέτται.
Και ήρθε εκείνη η πικρή ανοιξη του '41 που δόθηκε η εντολή για οπισθοχώρηση. Ο Δήμος μου ήταν στο οχυρό Ρούπελ. Αμύνθηκε μέχρι το τέλος.. Το 'ονομά του γράφτηκε με χρυσά γράμματα!
Οι μέρες περνούσαν κι εγώ καρτερούσα στη στροφή έξω απ' το χωριό να φανούν οι αλλοι δυό.
Πρώτος φάνηκε ο Γιωργής. Θυμωμένος με το βλέμμα άγριο ,δε θέλησε να μου πει κουβέντα. Απόμεινα να καρτερώ ώσπου φάνηκε κι ο Νικόλας. Κουρασμένος ,ταλαιπωρημένος. Το βράδυ ,αγκαλιασμένοι σφιχτά γίναμε μια γροθιά. Χωρις κουβέντες, ο καθένας στις σκέψεις του.
-Μη σταματάς τώρα γιαγιά! συνέχισε! Παιδάκι μου (μου χαδεύει τα μαλλιά),δύσκολα χρόνια! Στην αρχή ήρθαν οι Ιταλοί. Φασαριόζοι, μπαίναν στις αυλές, στα κοτέτσια, ρήμαζαν ότι έβρισκαν.
Όπως σου έχω πει, εμείς είχαμε τα ζωντανά στο βουνό. Από τις πρώτες μέρες που γύρισε ο Γιωργής ,έφυγε για το βουνό και μας είπε πως δε θα ξαναγυρνούσε. Ο παππους με τον Νικόλα και τον πατέρα σου πηγαινορχόντουσαν. Μετά ήρθαν οι Γερμανοί. Εκεί να δεις αγριάδα. Σήκωναν το όπλο και εκτελούσαν. Πολλά διπλανά χωριά τα έκαψαν εντελώς. Εμείς είχαμε ένα τσοπανόσκυλο. Λοιπόν αυτό το σκυλί, έβαζε τη μουσούδα του πάνω στα μπροστινά του πόδια και αφουγκραζόταν.
Δεν πώς αισθανόταν το θόρυβο που έκανε η μπότα των Γερμανών, απ' το διπλανό χωριό κι άρχιζε να αρουλιέται. Οχι μονο εμείς αλλά κι όλο το χωριό τρέχαμε όλοι στο βουνό. Αυτό το σκυλί μας γλύτωσε εκείνο τον καιρό.
Ήρθε ο Οκτώβρης του '44,που οι Γερμανοί έφυγαν απ την Ελλάδα. Δεν ήξερα οτι τα χρόνια που θα ακολουθούσαν θα ήταν τα χειρότερα της ζωής μου. Ο Νικόλας πήγε να συνεχίσει το στρατιωτικό του και ο Γιωργής δε θέλησε να κατέβει απ το βουνό. Εντάχτηκε στους αντάρτες. Ο παππούς έγειρε σαν το κλαράκι και μου έμεινε στα χέρια ένα μαγιάτικο πρωινό. Έκανα πέτρα την καρδιά. Πήρε ο πατέρας σου το τιμόνι του σπιτιού μας. Είχαμε το αμπέλι μας, το λιοστάσι και μερικά χωραφάκια.
Δίνει κόρη μου ο θεός κουράγιο. Εύχομαι να μη ζήσει άνθρωπος αυτό που έζησα εγώ τα επόμενα χρόνια. Ξέρεις τί είναι να πολεμάει ο αδερφός τον αδερφό; τον ξάδερφο, το γείτονα;
Η διχόνοια μεταξύ των αδερφιών φέρνει μίσος, καταστροφή. Τί κι αν το τσουκάλι είναι γεμάτο. Πικρή η γεύση του ψωμιού που βάζεις στο στόμα. Κάλιο λάχανα με ομόνοια, παρά μέλι με διχόνοια.
Απόστασα .Δε θέλω να μολογήσω άλλο. Έλα πάμε. Αυρα δροσερή ,ξεγλιστράει απ τα χέρια μου.



Μάρτιος '46 εως Αύγουστος '49

Εμφύλιος πόλεμος: η πολεμική σύγκρουση μεταξύ του κυβερνητικού Ελληνικού Στρατού και στις αντάρτικες δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος (Δ.Σ.Ε)

Θεωρείται διεθνώς ως η πρώτη πράξη του ψυχρού πολέμου στη μεταπολιτική ιστορία, με τις μεγαλύτερες απώλειες που γνώρισε η χώρα απ το 1830 εως σήμερα.

Ο όρος ΄΄Συμμοριτοπόλεμος΄΄ χρησιμοποιούνταν από το 1946 έως το1989 ως επίσημη ονομασία της εμφύλιας σύγκρουσης. Το 1989 αναγνωρίστηκε επίσημα ως ΄΄εμφύλιος πόλεμος΄΄.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ

Αρθρογράφος
Εργαστήρι δημοσιογραφίας ΚΑΠΗ Τρίπολης