Ο βουλευτής Αρκαδίας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Γιώργος Παπαηλιού, μιλώντας την Τετάρτη 9.12.2020 στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής για το κυβερνητικό σχέδιο «δίκαιης μετάβασης» κατά τη "μεταλιγνιτική εποχή" είπε, μεταξύ των άλλων τα εξής :  

Η κυβέρνηση της ΝΔ, με πρόσχημα και εν ονόματι της απολιγνιτοποίησης,  αποφάσισε τη βίαιη διακοπή λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων, χωρίς σχέδιο και  εντός ανεπαρκέστατου χρονικού διαστήματος για την προετοιμασία της «μεταλιγνιτικής εποχής»  και παράλληλα την ανάθεση της ηλεκτροπαραγωγής σε ιδιωτικές μονάδες φυσικού αερίου. Η πρόθεση για υποκατάσταση του λιγνίτη από το φυσικό αέριο, το οποίο έχει επίσης αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, είναι εισαγόμενο, ακριβότερο και συνδέεται με ισχυρά συμφέροντα και στην Ελλάδα και διεθνώς, πλαισιώνεται με την παράλληλη πώληση σε ιδιώτες του συνόλου του δικτύου φυσικού αερίου της χώρας.     

Η Μεγαλόπολη, μία από τις περιοχές, με αποθέματα λιγνίτη,  η οποία φιλοξενεί λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ και η οποία, ως οικονομία και κοινωνία, έχει δομηθεί πέριξ του εργοστασίου της ΔΕΗ πρέπει να αναζητήσει και να σχεδιάσει διεξόδους για την επιβίωση και την ανάπτυξή της, κατά τη «μεταλιγνιτική περίοδο», βάσει των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της (η γεωγραφική θέση της Μεγαλόπολης στο κέντρο της Πελοποννήσου, οι ενεργειακές υποδομές, οι μεγάλες εκτάσεις που πρέπει να αποκατασταθούν, ένα πολύ καλά τεχνικά καταρτισμένο προσωπικό που βέβαια θα χρειαστεί επανακατάρτιση, σημεία πολιτιστικής αναφοράς κ.α.) 

Ο «θάνατος» των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ Μεγαλόπολης  αποτελεί συντριπτικό πλήγμα  για τη Μεγαλόπολη αλλά και για ολόκληρη την Αρκαδία.  Θα χαθούν άμεσα  περίπου 1.600 θέσεις εργασίας και έμμεσα πολλές άλλες που θα είναι αποτέλεσμα του μαρασμού της περιοχής. 

Το κυβερνητικό σχέδιο «δίκαιης μετάβασης» δεν πληροί τους διαδικαστικούς και ουσιαστικούς όρους ενός στρατηγικού σχεδίου. 

Δρομολογήθηκε, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, με προχειρότητα, χωρίς γνώση των χαρακτηριστικών της περιοχής και με έλλειψη πρόνοιας για την οικονομική και κοινωνική συνοχή της. Δεν πείθει ότι συνιστά ένα συγκροτημένο σχέδιο για να δοθεί προοπτική στην περιοχή, αφού μάλιστα δεν εκτιμώνται  οι συνέπειες που θα έχουν οι όποιες νέες δραστηριότητες, αν υπάρξουν,  στην τοπική οικονομία και την απασχόληση, ενώ άγνωστος παραμένει και το είδος και ο αριθμός των νέων θέσεων εργασίας και ο χρόνος δημιουργίας τους.  

Προαπαιτούμενο που θα επηρεάσει την εξέλιξη των πραγμάτων, είναι ο προσδιορισμός της ζώνης απολιγνιτοποίησης. Αυτή συνδέεται και με το  ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών, το οποίο εξακολουθεί να είναι αμφισβητούμενο και με την αποκατάστασή τους, για την οποία η ΔΕΗ έχει αναλάβει δέσμευση υλοποίησής της. Πάντως το είδος και ο τρόπος αποκατάστασης εξαρτάται από τον προορισμό της μελλοντικής χρήσης τους, που προϋποθέτει οριοθέτηση και καθορισμό των χρήσεων γης.  

Χρειάζονται δημόσιες επενδύσεις για την κατασκευή έργων υποδομής που να διευκολύνουν την πρόσβαση, τις επικοινωνίες και τη σύνδεση με τον τομέα της ενέργειας στον οποίο υπάρχει τεχνογνωσία και μακρά παράδοση. 

Είναι απαραίτητες και δυστυχώς παραλείπεται στο κυβερνητικό σχέδιο η προώθηση των ενεργειακών κοινοτήτων, που οδηγεί στη βελτίωση της οικιακής αυτονομίας, με αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών για ηλεκτροπαραγωγή και συστημάτων αποθήκευσης σε τοπικό επίπεδο. 

Ειδικότερα οι ενεργειακές κοινότητες έχουν ως στόχο την εντατικότερη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεις  και ιδιώτες, ώστε εκτός από καταναλωτές να γίνουν και παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία είτε θα πωλούν στο δίκτυο είτε θα συμψηφίζουν με τη δαπάνη για το ρεύμα που καταναλώνουν. 

Απαραίτητη είναι και η προταθείσα από την τοπική αυτοδιοίκηση  δημιουργία βιομηχανικού πάρκου το οποίο να στεγάζει και κέντρο έρευνας που να συνδέεται (και) με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Το βιομηχανικό πάρκο θα συμβάλει στην προσέλκυση επενδύσεων, που όμως πρέπει να εντάσσονται σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό, ώστε να οικοδομηθεί στέρεη παραγωγική βάση για τη δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας. 

Τα φωτοβολταϊκά δεν συνιστούν δραστηριότητα εντάσεως εργασίας, ώστε να δημιουργούνται θέσεις εργασίας, ο δε προτεινόμενος σχεδιασμός, στερείται επιχειρηματικής ωριμότητας και δεν συμπεριλαμβάνει ανοικτή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και των φορέων της. 

Σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν και τα κίνητρα που θα παρασχεθούν, αφού είναι απαραίτητα για την προσέλκυση επενδύσεων. Εκ των πραγμάτων και δικαίως η περιοχή της Μεγαλόπολης πρέπει να περιληφθεί στη ζώνη με τα υψηλότερα κίνητρα. Στη συνέχεια να υπάρξει διαβάθμιση των κινήτρων και για την ευρύτερη περιοχή, και ειδικότερα για την περιφερειακή ενότητα Αρκαδίας, που εν συνόλω πλήττεται από τη διακοπή λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων.        

Σε αυτό το πλαίσιο, η διασφάλιση των πόρων που απαιτούνται, είναι καίριας σημασίας ζήτημα. Οι πηγές χρηματοδότησης της δίκαιης μετάβασης στη «μεταλιγνιτική εποχή» είναι αυτές οι οποίες επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είχαν ανακοινωθεί και βάσει αυτών είχε προωθηθεί ένας αρχικός σχεδιασμός, που η κυβέρνηση της ΝΔ  «πάγωσε».

Επιπλέον δεν πρέπει να λησμονείται, ότι, κατά τις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία του «Ταμείου Ανάκαμψης» (λόγω της πανδημίας), περιεκόπησαν κατά 2/3 οι προβλεπόμενοι πόροι από το «Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης».  

Είναι ασαφές και άγνωστο, τι θα ακολουθήσει, μετά τη διακοπή λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων, γεγονός που προκαλεί αβεβαιότητα, ανασφάλεια και ανησυχία στην τοπική κοινωνία.

Προτείνεται ακόμη και τώρα  η ουσιαστική και σοβαρή διαβούλευση με αυτήν (την τοπική κοινωνία), για την προετοιμασία της «μεταλιγνιτικής περιόδου», ώστε να προσδιοριστεί η κατεύθυνση της  παραγωγικής ανασυγκρότησης και η δημιουργία σταθερών  θέσεων εργασίας, που θα επιτρέψει στους νέους της περιοχής να παραμείνουν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους. 

Είναι αναγκαίο, η ενεργειακή μετάβαση να έχει το δυνατόν λιγότερο οικονομικό και κοινωνικό κόστος και ο αναπτυξιακός επαναπροσανατολισμός της περιοχής να είναι και ομαλός και δίκαιος και ολιστικός. Η τοπική κοινωνία, μέσω της αυτοδιοίκησης και των τοπικών φορέων, μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο. Χρειάζεται όμως χρόνος, ο οποίος αποτελεί κρίσιμο μέγεθος για την επιτυχία του εγχειρήματος.

Διαφορετικά η Μεγαλόπολη και η ευρύτερη περιοχή θα καταστεί «κρανίου τόπος».