Στηλες - Ει εσεις οι απ' εξω

Τι έκανες στην...επανάσταση, Πάτερ;

 Τις τελευταίες εβδομάδες, παρακολουθούμε μια, μάλλον, ιλαρή αντιπαράθεση μεταξύ του Υπουργού Παιδείας και μερίδας Μητροπολιτών της Ελλαδικής Εκκλησίας. Αφορμή υπήρξε η προσπάθεια μεταρρύθμισης (;) του εκπαιδευτικού μας συστήματος και, ιδιαίτερα, η..."τύχη" του γνωστικού αντικειμένου των Θρησκευτικών. 

Κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης, ο Υπουργός Παιδείας, σε τηλεοπτική του συνέντευξη, έκανε την ακόλουθη ρητορική ερώτηση : "Που ήταν η Εκκλησία στην Τουρκοκρατία και την Κατοχή;"

Πρόσφατα, κυκλοφόρησε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, το "Όσα δεν γνωρίζατε για την Τουρκοκρατία και την Επανάσταση του 1821" των Ιωάννη Γρυντάκη, Γεωργίου Δάλκου, Αγγέλου Χόρτη και Έκτορα Χόρτη (εκδόσεις Μεταίχμιο). Θα παραθέσουμε, λοιπόν, πέντε αποσπάσματα απ' το εν λόγω πόνημα, προσπαθώντας  να βοηθήσουμε τον Υπουργό Παιδείας να βρει την απάντηση στο ερώτημά του, τουλάχιστον, όσον αφορά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και της Επαναστάσεως του 1821...

"Μετά την Άλωση, σύμφωνα με το καθεστώς που επιβλήθηκε από τον Μωάμεθ, ο πατριάρχης ήταν απαλλαγμένος από κάθε είδους φόρο. Ωστόσο, οι επίδοξοι πατριάρχες πολύ νωρίς πρότειναν από μόνοι τους στον σουλτάνο να καταβάλλουν χρήματα, με αντάλλαγμα την αναρρίχησή τους στον πατριαρχικό θρόνο. Το 1467 το χρηματικό ποσό που κατέβαλε ο τραπεζούντιος μοναχός Συμεών για να γίνει πατριάρχης ήταν 1.000 φλουριά. Εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα το ποσό αυτό είχε ανέλθει σε 100.000 φλουριά. Βέβαια, τα χρήματα αυτά προέρχονταν από το υστέρημα των φτωχών χριστιανών που αποτελούσαν το πλήρωμα της ορθόδοξης Εκκλησίας...." ( Κ. Παπαρρηγόπουλος, "Ιστορία του ελληνικού έθνους")

"Τα διαβόητα συγχωροχάρτια δεν ήταν μονοπώλιο της καθολικής Εκκλησίας. Συγχωροχάρτια εξέδιδαν και τα ορθόδοξα πατριαρχεία (το τελευταίο εκδόθηκε απ' το Πατριαρχείο Αντιοχείας το...1957!). Τα συγχωροχάρτια εκδίδονταν σε δύο τύπους, έναν συντομότερο που προοριζόταν για τους ζωντανούς χριστιανούς και έναν εκτενέστερο για τους νεκρούς. Είχαν ως άξονα την εξομολόγηση, τη μετάνοια, τη συγχώρηση-σωτηρία της ψυχής, αλλά συνδέονταν και με πιο...πεζές δραστηριότητες, όπως τη συγκέντρωση χρημάτων, τα προσκυνηματικά ταξίδια, τους εράνους-συλλογές προσφορών από τους πιστούς κ.α. (Σημειωτέον ότι η δυτική Εκκλησία θεωρούσε ότι μόνο αυτή είχε την εξουσία να εκδίδει συγχωροχάρτια. Ένα από τα πρώτα συγχωροχάρτια εκδόθηκε από τον Μητροφάνη ΄Γ, που διετέλεσε δύο φορές οικουμενικός πατριάρχης (1565-1572 και 1579-1580). Στο συγκεκριμένο συγχωροχάρτι ο πατριάρχης συγχωρεί κάποιον Ιωσήφ ιερομόναχο "τη παντοδυνάμω εξουσία και χάριτι του θείου και προσκυνητού πνεύματος" όχι μόνο για τα αμαρτήματα που δεν είχε εξομολογηθεί, επειδή τα ξέχασε, αλλά  και για τα αμαρτήματα που ντράπηκε να τα πει στον εξομολόγο του." (Π. Μιχαηλάρης "Μια μετριότης του 1567")

"Σύμφωνα με τον συγγραφέα της Ελληνικής Νομαρχίας, οι αρχιεπίσκοποι στις μητροπόλεις τους έτρωγαν και έπιναν σαν χοίροι. Κοιμούνταν δεκατέσσερις ώρες τη νύχτα και δύο το μεσημέρι. Λειτουργούσαν δυο φορές το χρόνο και, όταν δεν κοιμούνταν, δεν έτρωγαν ή δεν λειτουργούσαν, μηχανεύονταν τα πιο ταπεινά και ξεδιάντροπα έργα. Οι επίσκοποι δεν πήγαιναν πίσω. Έστελναν στα χωριά της επισκοπής τους κάποιους ληστές, αφού τους έδιναν τον τίτλο του πρωτοσύγκελλου ή του αρχιμανδρίτη. Αυτοί το μόνο που ήξεραν ήταν να γράφουν ανορθόγραφα τα ονόματα των χριστιανών και να προφέρουν τρεις φράσεις: "Να είσαι καταραμένος", "Να έχεις την ευχή μου" και "Δώσε μου". ("Ελληνική Νομαρχία", σελ. 144-145)

"Στην άλωση της Τριπολιτσάς ούτε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν συγκρατήθηκε από το πλιάτσικο εναντίον των Τούρκων. Λένε ότι εγκαταστάθηκε στο σπίτι του Μουσταφάμπεη και έψαχνε να βρει αιχμαλώτους για να τους παρηγορήσει, στην πραγματικότητα όμως για να τους πάρει ό,τι πολύτιμο είχαν. Τους έλεγε ότι υπήρχε μυστικό σχέδιο να τους οδηγήσουν στο Άργος , αλλά στον δρόμο θα τους γύμνωναν και θα τους έπειρνα όλα τα χρυσαφικά τους. Έτσι τους έπεισε να του παραδώσουν όλα τους τα χρήματα, τα κοσμήματα, το χρυσάφι και το ασήμι τους, ώστε, όταν τους βάλουν στα πλοία, αυτός να τους τα επιστρέψει. Βέβαια, δεν επέστρεψε τίποτα από όσα είχε πάρει και αρνήθηκε τα πάντα, λέγοντας ότι αυτά ήταν μέρος μιας σκευωρίας εναντίον του..." (Γ. Γρυντάκης "Ελλήνων επιφανών θάνατοι")

"Ο Ιγνάτιος, που φιλοδοξούσε να γίνει κυβερνήτης της Ελλάδας, ως μητροπολίτης Ουγγαροβλαχίας ήταν πολέμιος της Επανάστασης και μισούσε φανερά τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Η εξήγηση για τη στάση του είναι απλή: Ως μητροπολίτης είχε μεγάλο εισόδημα, τα κτήματά του ήταν απέραντα και δούλευαν σε αυτά δούλοι και δουλοπάροικοι. Σε αυτόν ανήκαν οι θησαυροί των μοναστηριών και τα αφιερώματα της μητρόπολης, αλλά και τα έσοδα από τις χειροτονίες των ιερέων. Ωστόσο, η απληστία του ήταν τόση, ώστε την ημέρα του Αγίου Κωνσταντίνου έπαιρνε από κάθε ιερέα ένα φλουρί για τα έξοδα του συμποσίου και την ημέρα του Πάσχα από ένα γρόσι και 40 αυγά!" (Α. Βαλαωρίτης "Ποιήματα και πεζά").

 

Αναμφίβολα, υπήρξαν και ιερωμένοι με θετικό ρόλο, κατά τη σκοτεινή αυτή περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας. Σε αυτούς, όμως, θ' αναφερθούμε στο μέλλον....

 

 

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.